วัดพระธาตุแม่เย็น

วัดพระธาตุแม่เย็น ตั้งโดดเด่นอยู่บนเขาที่มองเห็นวิวทิวทัศน์ของตัวเมืองปายได้ 360 องศา เมื่อมาถึงปาย ต้องหาโอกาสไปกราบสักการะ พระพุทธโลกุตระมหามุนี องค์ใหญ่สีขาวที่ประดิษฐานอยู่บนยอดเขาซึ่งสามารถมองเห็นได้ชัดเจนจากตัวเมืองปาย และการเดินขึ้นบันไดพญานาคถือว่าเป็นไฮไลท์อย่างหนึ่งของการมาสักการะวัดนี้

วัดพระธาตุแม่เย็น เป็นวัดแก่เก่าคู่เมืองปายมาช้านาน ด้านหลังโบสถ์เป็นที่ตั้งเจดีย์เก่า สร้างในสมัยใดไม่ปรากฏหลักฐานแน่ชัด จากจุดนี้สามารถมองเห็นทิวทัศน์ของอำเภอปายได้ทั่วทั้งบ้านเรือนและทุ่งนา ยิ่งถ้าได้ขึ้นไปในตอนเย็นจะได้ชมพระอาทิตย์ตกโดยมีเทือกดอยจิกจ้องเป็นฉากหลังที่งดงาม และพระธาตุแห่งนี้เป็นจุดสังเกตของผู้โดยสารทางเครื่องบินว่าเข้าเขตอำเภอปายแล้ว 

วัดพระธาตุแม่เย็น ตั้งอยู่บนภูเขาทางด้านทิศตะวันออกของอำเภอปาย หลังหมู่บ้านแม่เย็น ตำบลแม่ฮี้ อำเภอปาย ห่างจากที่ว่าการอำเภอปายประมาณ 2 กิโลเมตร เลยทางเข้าน้ำตกแม่เย็นไปประมาณ 100 เมตร จากปากทางเข้านักท่องเที่ยวสามารถเลือกขึ้นไปได้ 2 วิธี จะขับรถขึ้นก็สะดวก หรือจะเดินขึ้นบันไดพญานาคเป็นการออกกำลังกายที่น่าสนใจ บริเวณวัดพระธาตุแม่น้ำเย็นเงียบสงบเหมาะสำหรับชมทัศนียภาพของอำเภอปายได้อย่างกว้างไกลสุดสายตาแบบพาโนรามา ช่วงเวลาที่เหมาะสำหรับการชมคือช่วงเช้าและยามพระอาทิตย์ตก 

ประวัติของวัดพระธาตุแม่เย็นไม่มีปรากฏว่าสร้างขึ้นในสมัยใด ภายในบริเวณวัดมีเพียงโบสถ์และเจดีย์ทรงระฆังสีขาวฐานกลม สูงประมาณ 3 เมตร โดดเด่นที่ยอดฉัตรแบบเจดีย์พม่า นักท่องเที่ยวนิยมเดินทางขึ้นมาชมและกราบไหว้พระนอน แต่อย่างไรก็ตาม โดยปกตินักท่องเที่ยวจะขึ้นมาเยี่ยมชมที่วัดพระธาตุแม่เย็นกันในช่วงเย็น เพื่อรอชมความงามของเมืองปาย ซึ่งเราสามารถมองเห็นได้ทั้งเมืองจากจุดนี้ ด้วยระยะทางจากเมืองที่ไม่ไกลนัก นักท่องเที่ยวสามารถปั่นจักรยานมาเที่ยวที่นี่ได้ไม่ยากนัก เมื่อมาถึงพระธาตุแม่เย็นเราจะต้องเดินขึ้นบันไดอีกพอสมควร แค่พอเหนื่อย แต่ไม่ต้องกังวลเพราะ บริเวณรอบ ๆ พระธาตุแม่เย็นมีร้านโปสการ์ดที่ขายอาหารและของว่างด้วย สามารถสั่งเพิ่มพลังก่อนกลับได้